EDEBİ BİLGİLER,DÖNEMLER 1. Ak tüylü köpektir koyun sürüsüyle Seğirtir kaval sesinde sağa sola Çobandır kovun yamacında Yayar davarı da çömelir Meşe dallarının altına Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü bir nitelik vardır? A) Lirik B) Dramatik C) Didaktik D) Epik E) Pastoral (1991 -ÖYS) 2. Al bir kalpak giymişti, al Al bir ata binmişti, al "Zafer ırak mı?" dedim, "Aha!" diyordu. Bu parça, duygu örgüsü yönünden aşağıdaki türlerden hangisine en yakındır? A) Didaktik - Lirik B) Lirik - Pastoral C) Pastoral - Didaktik D) Epik - Lirik E) Epik - Pastoral 3.Yazar, bir toplum gerçeğini belirtmek istiyor. Bir çevreyi, bu çevrenin kişilerini görmüş, biliyor. Bundan bir roman çı-karmak istemiş.Ne var ki romanı okuyup bitirdikten sonra, zihnimizde yalnız birtakım olayların izleri kalıyor. Bir de yazarın bunlara karşı yergici tutumu.Yazarın tutumunu beğeniyor, öfkesine katılıyoruz.Ama bu, kitabı deneme ile röportaj arası bir yapıt olmaktan kurtaramıyor. Daha doğrusu ona bir roman tadı kazandırıyor. Bu parçada aşağıdaki edebiyat türlerinden hangi- sine özgü nitelikler ağır basmaktadır? A) Günlük B) Eleştiri C) Anı D) Fıkra E) Makale (1989-ÖYS) 4. "Ben gazetedeki köşemde roman eleştirileri yapmam. Zaten bu köşenin görevi de eleştiri değildir. Amacım, okuyucuya bazı günlük sorunları tanıtmak, bu sorunlar hakkında düşüncelerimi, derinliğe inmeden, kanıtlamaya kalkmadan söylemektir. Kısa, yoğun, günübirlik yazılardır bunlar " diyen bir sanatçının özellikle hangi türde yazdığı söylenebilir? A) Mektup B) Fıkra C)Deneme D) Makale E)Anı 5. "Her gün yazıyorum. Her gün gazetede çıkıyor bunlar. Güncel sorunlar yanında edebiyat yazıları da yazıyorum. Bunları, hikayelere benzer, hikayecikler biçiminde oluş-turuyorum. Yazılarımı bu türün bilinen, alışılmış tekniğiyle değil, kendi istediğim gibi yazdım ve okuyucu da bunu benimsedi. Bu da benim için sürekli edebiyat çalışması oluyor. Yazarın paragrafta sözünü ettiği yazı türü aşağı- dakilerden hangisidir? A) Makale B)Deneme C) Fıkra D) Hikaye E) Günlük (1985-ÖYS) 6. Türk edebiyatında bu türün örnekleri, Cumhuriyetten sonra verilmeye başlanmıştır. Ahmet Haşim'in "Bize Göre" ve "Gurabahane-i Laklakan" adlı yapıtlarındaki kimi parçalar, edebiyatımızda bu türün ilk örnekleri sayılabilir. Türün en başarılı temsilcisi ise Nurullah Ataç olarak bilinir. Sabahattin Eyüboğlu, Suut Kemal Yetkin de bu türün ustaları arasında yer alır. Bu parçada sözü edilen yazınsal tür aşağıdakiler- den hangisidir? A) Öykü B) Anı C) Roman D) Deneme E) Gezi (1984-ÖYS) 7. Bahçelerde gül gerek Güllere bülbül gerek Senin gibi güzele Bencileyin kul gerek Bu dörtlüğün biçimi aşağıdakilerden hangisidir? A) Divan B) Varsağı C) Destan D) Koşma E) Mani (1994-ÖSS) 8. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin matla (ilk) beytidir? A) Bahar erdi yine düştü letafet gülistan üzre Yine oldu zeminin lütfü galip asman üzre B) Gül devri ayş eyyamıdır zevk u sefa hengamıdır. Aşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem. C) Cefa taşın ne gam atsa Hayali sana alçaklar Belagat meyvesin hasıl eden nahl-i hünersin sen D) Bu devr içinde benim padişah-i mülk-i sühan Bana sunuldu kaside bana verildi gazel E) Arızın yadıyla nemnak olsa müjganım n'ola Zayi olmaz gül temennasıyla vermek hare su 9. Aşağıdaki eserlerden hangisi 15. yüzyılda "mesnevi" biçiminde yazılmış bir yergidir? A) Tazarru-Name B)Kaabusname C) İskender-name D) Har-name E) Garip -name (1994-ÖYS) 10. Divan edebiyatı ile Servet-i Fünun edebiyatının ortak bir özelliğim belirten yargı aşağıdakilerden hangisidir? A) Arap ve Fars edebiyatlarından alınan, kaside, kıta, mesnevi gibi nazım biçimleri kullanılmıştır. B) Dil, yabancı sözcükler ve yabancı dil kurallarıyla yüklüdür. C) Konu ile ölçü arasında bir uyum olmasına özen gösterilmiştir. D) Uyağın göz için değil, kulak için olduğu görüşü egemendir. E) Beyit, başlı başına bir bütün sayılmış ve düşünceleri anlatan cümleler bir beyit içinde tamamlanmıştır. (1994-ÖYS) 11. Sıladan geliyorsunuz Ne var ne yok bizim oralarda Çiçek açmış mı erikler İpek perdeli pencerenin altında Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir özlem dile getirilmiştir. B) Kişileştirme sanatına başvurulmuştur. C) Ölçü ve uyak yoktur. D) Birinci dize kurallı bir cümledir. E) Üçüncü ve dördüncü dizeler, anlamca birbirini bütünlemektedir. (1994-ÖYS) 12. Siz baksanız bir şey göremezsiniz Benim yurdumdur orası Ardıçlar, gürgenler, tozlu yollar Tokat la Niksar arası Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) Redif B) Uyak C) Ölçü D) Eksiltili cümle E) Dilek-koşul kipi (1994-ÖYS) 13. Türk destanlarının oluşum sırasına uygun olarak verilen dizi aşağıdakilerden hangisidir? A) Saka, Göktürk, Hun, Uygur B) Uygur, Hun, Göktürk, Saka C) Göktürk, Uygur, Saka, Hun D) Hun, Saka, Uygur, Göktürk E) Saka, Hun, Göktürk, Uygur (1979) 14. Aşağıdaki dizilerin hangisi, sadece Türk destanlarını kapsamaktadır? A) Alp Er Tunga - Oğuz - Türeyiş - Şehname B) Şu - Türeyiş - Gılgamış - Oğuz C) Türeyiş - Alp Er Tunga - Oğuz - Şu D) Oğuz - Alp Er Tunga - Ramayana - Şu E) Şehname - Oğuz - Şu - ilyada (1979) 15. Aşağıdakilerin hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir? A) İlyada, Kalevela, Oğuz Kağan B) İlyada, Kaybolmuş Cennet, Oğuz Kağan C) Kaybolmuş Cennet, Kalevela, Şehname D) İlyada, Kurtarılmış Kudüs, Kalevela E) Kurtarılmış Kudüs, Şehname, Odyseia (1988-ÖYS) 16. Alp Er Tunga öldi mü Issız acun kaldı mu Ödlek öçin aldı mu Emdi yürek yırtilur Bu parçanın nazım şekli nedir? A) Koşuk B) Sav C) Varsağı D)Sagu E) Semai (1976) 17. XI. yüzyıl dil ürünlerinden olan bu eserin değeri, yalnızca Türk dilinin sözcüklerini toplamak, kurallarını ve yöntemlerini bildirmek, ölçülerini açıklamaktan ileri gelmez. Sözcükleri açıklarken tarih, coğrafya, folklor ve edebiyata ilişkin bilgiler, toplumsal, yaşayışa ilişkin ipuçları da verir. Bu paragrafta sözü edilen eser ve yazarı aşağıda- kilerden hangisinde verilmiştir? A) Divan-ı Hikmet; Ahmet Yesevi B) Muhakemet'ül Lügateyn; Ali Şir Nevai C) Divan-ı Lügat-it Türk; Kaşgarlı Mahmut D) Kutadgu Bilig; Yusuf Has Hacip E) Atabet'ül-Hakayık; Edip Ahmet (1988-ÖYS) 18. Türkçe'nin Arapça ile boy ölçüşebilecek zenginlikte olduğu iddiasıyla kültür ve uygarlık tarihimizin ana kitaplarından birini hazırlayan yazarımız aşağıdakilerden hangisidir? A)Ali Şir Nevai B) Ahmet Yesevi C)kaşgarlı Mahmut D) Edip Ahmet E)Yusuf Has Hacip (1977) 19. Aşağıdakilerden hangisi destan, (epope) gelene-ğinden halk öykücülüğüne geçiş döneminin ürünüdür? A) Kutadgu Bilig B) Divan-ı Lügat-it Türk C) Atabet'ül-Hakayık D) Kitab-ı Dede Korkut E) İskendername (1981 -ÖYS) 20. Sen sana ne sanursan Ayruğa da onu san diyerek daha XIII. yüzyılda hümanizmanın müjde- cisi olan, bu yönünden ötürü de ölümünün 650. yıldönümünde UNESCO'ca bütün dünyada ve yur- dumuzda anılan Türk şairi kimdir? A) Mevlana B) Ahmet Yesevi C) Yunus Emre D) Hacı Bayram Veli E)Sultan Veled (1974) 21. Yüzyıllar boyunca Tekke şiirinin önderi sayılmış, şiir- leriyle kafalara ve gönüllere Türkçe ile seslenmiştir. Tasavvuf akımını, taşkın ve gür lirizmi ile halka yansıt-mıştır. Aruzla da şiirler yazmakla birlikte, genellikle heceyi kullanmıştır. Bu şiirlerde kullanılan ana tema, Tanrı aşkı ve insan sevgisidir. Yukarıda özellikleri belirtilen şair kimdir? A) Yunus Emre B) Yusuf Has Hacip C) Mevlana D) Sultan Veled E) Hacı Bayram Veli 22.Aşağıdakilerden hangisi masalın özelliklerinden biri değildir? A) Olayların belli bir zamana bağlanmaması B) miş'li geçmiş zamanla anlatılması C) Belli bir yazarının bulunmaması D) Milli duygularla dini inançları işlemesi E) Eğitici nitelik taşıması (1989-ÖYS) 23. Bir Halk edebiyatı ürünü olan "mani" ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır? A) Yazarları belli değildir. B) Kafiye düzeni a - a - b - a biçimindedir. C) Anlatılmak istenen duygu ya da düşünce son iki dizede bulunur. D) İlk iki dize, son iki dize ile yalnız ölçü ve kafiye ba- kımından ilgilidir. E) Yalnızca aşk konuşu işlenir. (1990-ÖYS) 24. Aşık, Türk Halk edebiyatında XV. yüzyılın başlarından bu yana beliren bir sanatçı tipidir. Bir yönüyle eski destan (epope) geleneğini sürdüren, ama başka bir yönüyle, adının belirttiği gibi "sevda şiirleri" söyleyen bir sanatçıdır. Günümüzde, yukarıdaki parçada belirtilen sanatçı tipinin bütün özelliklerini taşıyan kişilere rastlanma-maktadır. Bunun nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Aşıklığın güç bir uğraş olması B) Günümüz insaninin şiire önem vermemesi C) Aydın sanatçıların,aşıkların görevini yüklenmiş olması D) Aşıklığın işlediği konuların halkı ilgilendirmemesi E) Toplumsal yaşamın büyük ölçüde değişmesi (1989-ÖYS) 25. Aşağıdakilerden hangisi Halk şiirimizin ortak özellikleri arasında yer almaz? A) Nazım birimi olarak dörtlüğü kullanmaları B) Aruzla yazanlar bulunmakla birlikte kullandıkları asıl ölçünün hece olması C) Şiirlerini, halk arasında kullanılan konuşma diliyle söylemeleri D) Şiirlerinde genellikle yarım kafiye kullanmaları E) Eserlerinde dini, mistik konuların yanı sıra devrin bazı sosyal olaylarını ele almaları (1988-ÖYS) 26. Bir merhaleden güneşle derya görünür Bir merhaleden her iki dünya görünür Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer Geçmiş gelecek cümlesi rüya görünür Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Rubai B) Murabba C) Tuyuğ D) Şarkı E) Musamma (1974) 27. Aşağıdakilerden hangisi, Halk edebiyatının özel- liklerinden biri değildir? A) Münacaat, naat, mesnevi, mersiye gibi ortak tür ve konuların kullanılması B) İslamiyet'ten önceki Türk edebiyatı geleneğini sürdüren sözlü bir edebiyat olması C) Şiirde hece ölçüsü ve yarım kafiyenin kullanılması D) Şiirlerin, "saz şairi" ya da "aşık" denen şairlerce, "bağlama" adı verilen bir sazla söylenmesi E) Düşünce ve duyguların dörder dizelik bentler biçiminde anlatılması (1989-ÖYS) 28. Aşağıdaki özelliklerden hangisi Divan nesrinde yoktur? A) Dilin, yabancı kelime ve tamlamalarla yüklü olması B) Söz ve ses sanatlarına önem verilmesi C) Söyleyiş güzelliğinden çok düşünceye önem verilmesi D) Kullanılan cümlelerin çok uzun olması E) Noktalama işaretlerine yer verilmemesi (1974) 29. Aşağıdaki sözcük dizilerinden hangisi, tümüyle Halk edebiyatı ürünlerinin adıdır? A) Ağıt şarkı - mani - masal - tuyuğ B) Türkü-mesnevi - koşma - mersiye - atasözü C) Destan - mani - rubai - masal - şarkı D) Şark. - türkü - rubai - koçaklama - mani E) Koçaklama - türkü - mani - masal - ağıt (1980) 30. Aşağıdaki dizilerden hangisi, tümüyle Divan ede- biyatı ürünlerinin adlarıdır? A) Gazel - şarkı - murabba - mani - mesnevi B) Rubai - muhammes - destan - tuyuğ - masal C) Tuyuğ - kaside - murabba - türkü - gazel D) Müstezat-mersiye - gazel - naat - Münacaat E) Şark - ağıt - rubai - müstezat - mani (1986-ÖYS) 31. Aşağıdaki dizilerin hangisinde konularına göre adlandırılan şiirler birlikte verilmiştir? A) Kaside - gazel - rubai - mersiye B) Terkib-i bent - kaside - naat - güzelleme C) Müstezat - ağıt - mesnevi - hicviye D) Şarkı - nefes - taşlama - terci-i bent E) Mersiye - koçaklama - tevhit - ilahi (1978) 32. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir? A) Mecaz ve mazmunlarla yüklü olması B) Dış dünyaya yönelik somut konuların işlenmesi C) Şekil güzelliğin! sağlamak için eş anlamlı sözlere yer verilmesi D) Kişisel sevinçlere ve acılara çok az yer verilmesi E) Tasavvufla ilgili terimlere geniş ölçüde yer verilmesi (1977) 33. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir? A) Aruz vezni ile yazılmış olma B) Kaside, gazel, mesnevi ve rubai gibi belli nazım şekilleri içinde yazılma C) Yabancı sözcüklerle ve dil kurallarıyla fazlaca yüklü olma D) Duygu ve düşünceleri kalıplaşmış birtakım söz sanatla- rıyla anlatma E) Parça güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem verme (1983 -ÖYS) 34. Aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisinde, şairlerin büyük bir çoğunluğu, şiiri, toplumsal amaç-lardan, bilimsel içeriklerden uzak, salt şiirsel değer-leri ön plana alarak yazmışlar ve ortak biçimler içinde kalıplaşmış ortak kavramlar kullanmışlardır? A) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı B) Milli Edebiyat C) Servet-i Fünün Edebiyatı (Edebiyat-ı Cedide) D) Tanzimat Edebiyatı E) Divan edebiyatı 35. I. Yollarda kaldı gözlerimiz, gelmedi haber. II. Bakarın, bakarım sılam görünmez. Birincisi Baki'den, ikincisi Karacaoğlan'dan alınan bu iki dize için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Her ikisi de yalın bir dille söylenmiştir. B) Biri Divan, öteki Halk şiiriyle ilgilidir. C) Her ikisi de aynı ölçüyle söylenmiştir. D) İkisi de bir bekleyişin, özlemle bir arayışın anlatımıdır. E) İkisinde de kolay gibi görünen, gerçekte güç olan bir söyleyiş vardır (1982-ÖYS) 36. Nedimle Fuzuli'yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Nedim, şiirinde günlük hayatı yansıtmış; Fuzulî ise bundan kaçınmıştır. B) İkisi de kasideden çok, gazelde başarılı olmuştur. C) Fuzulî tasavvuftan esinlenmiş, Nedim tasavvufla hiç ilgilenmemiştir. D) İkisinde de dil. çağdaşlarına göre daha sadedir. E) İkisinin de"divan"larından başka,"mesnevi"leri de vardır. (1984-ÖYS) 37. "Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib Kılma derman kim helakim zehri dermanındadır." Bu beyitte. Divan edebiyatının ortak konularından hangisi işlenmiştir? A) Aşk açsından duyulan mutluluk B) Sevgiliyi duyulan özlem C) Aşk ıstırabının insanı olgunlaştıracağı inancı D) Sevgilinin cefasının şurup gitmesi için Tanrıya yakarış E) Aşk derdine derman bulunamayışı (1981-ÖYS) 38. "Beni ağlan beni kim, üstüme gelmez ölicek Bir avuç toprak atar bad-ı sabadan gayrı" Yukarıdaki dizeler Divan şiiri ile ilgili olarak aşağıda verilen yaygın yargılardan hangisi ile bağdaşamaz? A) Bütün şiirlerde aruz ölçüşü kullanılmıştır. B) Yapıt, değişmez kurallara göre, güçlü bir düzen içinde ve çoklukla beyit beyit işlenir. C) Söz ve anlam sanatlarına sık sık başvurulur. D) Biçim ve söyleyiş kaygısı oldukça ağır basar. E) İnsandan kopuk, insanı anlatmayan soyut bir dünyası varılır. (1982-ÖYS) 39. Divan şiiri, özellikle kasidelerde bir bakıma en az yarar l güden şiirdir. Divan şiiri, gazellerde salt söz ustalığına II önem verir, bu ustalığı ile duygulandırır okuyucusunu. Mesnevilerde Divan şairi Halk hikayecisi ile birleşir. III Gazellerde ise şiire yararın karıştığı daha belirgindir. IV Bu paragrafta bilgi yanlışlığı vardır. Paragraftaki numaralandırılmış sözcüklerden hangilerinin yerleri değiştirilirse, bu yanlışlık giderilmiş olur? A) 2. ile 3. nün B) 4. ile1. nin C) 1. ile2. nin D) 3. ile 1. nin E) 4. ile 3. nün (1976) 40. Aşağıdakilerden hangisi anonim Halk edebiyatı ürünlerinden değildir? A) Mani B) Koşma C) Ninni D) Ağıt E) Türkü 41. "Roman, edebiyatımıza yeni bir tür olarak Tanzimat döneminde girmiştir. Tanzimat'tan önce ....... ve Halk edebiyatında hikayelerin, hikaye ve roman tekniği ile bir ilgisi yoktur. Özellikle Divan edebiyatında düz yazı ile ya da manzum olarak yazılan hikayeler belli konuların dışına çıkmaz. Halk hikayelerinin bir çoğu da ....... karakteri gösterir." Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdaki-lerden hangisi getirilmelidir? A) Tekke - destan B) İslamlık öncesi - şiir C) Tekke - mesnevi D) Divan - masal E) Divan - mizah (1985-ÖYS) 42. Klasisizmin aşağıda belirtilen özelliklerinden hangisi Divan edebiyatında da vardır? A) Kişilerinin ruh durumlarının gerçeğe uygun olması B) Sanatçının, yapıtında kişiliğin! gizlemesi C) Konuya değil, konunun işlenişine önem verilmesi D) Üslubun yalın, açık ve sağlam olması E) Yapıtlardaki dilin ulusal olması (-1978) 43. "Divan edebiyatında da Halk edebiyatında da şiirlerin adları yoktur; konu bütünlükleri bulunmadığı gibi. Bu yüzden, örneğin yağmur konusunu arayacaksanız..." Yukarıdaki parça, anlam bütünlüğünün sağlanabil-mesi için aşağıdakilerden hangisi ile tamamlanma- lıdır? A) Baştan sona, bütün şiirleri taramalısınız. B) Doğa ile ilgisi olan şiirlere bakmalısınız. C) Nazım biçimlerinden yola çıkmanız gerekir. D) Şairler konusunda bilgi sahibi olmalısınız. E) Şiir kitaplarının, içindekiler bölümünü taramanız gerekir. (1981 -ÖSS) 44. "Batılılaşma Osmanlı toplumunda öteden beri sürege-len kültür ikiliğini daha da keskinleştirmiş değil midir?" Yukarıda vurgulanmak istenen ikilik, edebiyat ala- nında düşünülse bu, aşağıdakilerden hangisinde bütün yönleriyle görülebilir? A) Tekke edebiyatı - Halk edebiyatı B) Tasavvufi Divan edebiyatı - Tasavvufî Halk edebiyatı C) Divan edebiyatı - Tekke edebiyatı D) Batı etkisindeki Türk edebiyatı - İslami Türk edebiyatı E) Aydın zümre edebiyatı - Halk edebiyatı (1980) 45. Halk şiirimizin güçlü soluklu bir şairidir. Kendini yedi yaşından itibaren saza, söze, şiire, türküye vererek dış dünyasının karanlığını, gönül dünyası ile aydınlatmıştır. Gönül gözüyle yazdığı şiirlerinde birlik, beraberlik, yurt sevgisi, güzellik, gurbet, ayrılık duygularını dile getirmiştir. Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir? A)Yunus Emre B) Pir Sultan Abdal C)Karacaoğlan D) Aşık Veysel E)Dadaloğlu (1991 -ÖYS) 46.Düzenleyicisi pek bilinmez. Halkın sözlü geleneğinde oluşup gelişir. Çağdan çağa ve yöreden yöreye içeriğinde olsun, biçiminde olsun, değişikliklere, bozulmalara, kırpıl-malara uğrayabilir. Her zaman bir ezgiyle söylenir. Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edil- mektedir? A) Tuyuğ B) Şarkı C) Türkü D) Rubai E) Gazel (1991 -ÖYS) 47. Biyografi türüyle benzerlik gösteren eserlere Di- van edebiyatında ne ad verilir? A) Tezkire B) Münşeat C) Hamse D) Velayetname E) Siyer (1991 - ÖYS) 48. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatımızda ünlü bir mektuptur? A) Harname B) Şikayetname C)İskendername D) Garipname E) Zafername (1991 -ÖYS) 49. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin kafiye kullanılmıştır? A) Ağaçlar kökünden kopacak gibi Bir türlü dinmiyor başlayan tipi B) Çınla ey coşkun deniz, kayalıklarda çınla! Sar bütün kumsalları o dolaşık saçınla C) Kardır, yağan üstümüze geceden Yağmurlu, karanlık bir düşünceden D) Dağlar, omuz, omuza yaslanan dağlar Sular kararınca paslanan dağlar E) Kervan yürür peşi şıra düşemem Yıldız akar uçsam da yetişemem (1991 -ÖYS) 50. İlahi, kabul senden, ret senden; şifa senden, dert senden... İlahi, iman verdin, daim eyle; ihsan verdin, kaim eyle. Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisine örnektir? A) İmale B) Seci C) Aliterasyon D) Redif E) Cinas (1989 - ÖYS) 51. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde redif vardır? A) Bir garip rüya rengiyle Rüzgardaki yaprak bile B) Savrulmada gül şimdi havada Gün doğmada bir başka ziyada C) Söylenmemiş aşkın güzelliğiyledir Kağıtlarda yarım bırakılmış şiir D) Bin bahçeli beldemizi yad ellere bıraktık Gölgesinde barınacak tek ağacım yok artık E) Bizim mahalle de İstanbul'un kenarı demek (1987-ÖYS) 52. Aşağıdakilerden hangisi karagöz, meddah ve ortaoyunu gibi seyirlik halk oyunlarının ortak özelliklerinden biri değildir? A) Göze ve kulağa seslenmeleri B) Güldürü öğesine yer vermeleri C) Şive taklitlerinden yararlanmaları D) Tek kişilik gösteri olmaları E) Sözlü tiyatro örneği olmaları (1992 -ÖYS) 53. Çepçevre bahar içinde bir yer gördük Ferhad ile Şinn'i beraber gördük Baktık geceden fecre kadar ellerde Yıldızlara yükselen kadehler gördük Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir? A) Rubai B) Mani C)Şarkı D) Murabba E)Türkü 54. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir? A) Ayna almış perçem düzer Zülfün tarayı tarayı B) Kırık çanağı yok ayran içecek Kahveye gelir de fincan beğenmez C) Eğil dağlar eğil üstünden aşam Yeni talim yelmiş varam ahsam D) Güzel gitti diye pınar ağladı Acıdı yüreğim yandı pınara E) Avcılardan kaçmış ceylan misali Geçmiş dağdan dağa yoktur durağı (1992-ÖYS) 55. Kasidelerinde Kullandığı ağır dil, gazellerinde, özellikle şarkılarında oldukça sadeleşir. Farsça ve Arapça şiirleri de olmakla birlikte şiirlerinin çoğu Türkçe'dir.Kasidelerinden çok, yeni buluşlarla süslediği şarkı ve gazelleriyle ünlüdür. Gazellerine, "Malumdur benim sühanım mahlas istemez." diye haklı olarak övünecek derecede kişiliğinin damgasını vurmuştur. Bu parçada tanıtılan divan şairi aşağıdakilerden hangisidir? A) Fuzulî B) Bakî C)Nedim D) Nef'î E)Nabi (1992-ÖYS) 56.Divan edebiyatındaki "gazel"in konu bakımından Halk edebiyatındaki benzeri aşağıdakilerden han- gisidir? A)Varsağı B) Destan C) Türkü D)Koşma E) Nefes (1992-ÖYS) 57. "Pazarlığa girişmeden önce kalitesi hakkında bir fikir edinmek amacıyla tereyağının, kaymağın, peynirin tadıl-ması adetti. Çok kez, alıcı, tattığı malın basından bir tiksinme ifadesiyle ayrılırdı. O zaman arkanızdan açılacak ağızların iltifatlarına kulaklarınızı tıkayacaktınız." Yukarıda, son cümlede "iltifat" sözcüğünün kulla-nılışından doğan anlam özelliğini, aşağıdakilerden hangisi en uygun biçimde belirtmektedir? A) Anlatımda, birbirine aykırı düşen kavramların birlikte kullanılması B) Birine, bir davranışa, incitmeden takılma amacını güden ince alay C) Ciddi gibi görünen ama şaka konuşu yapılan acı bir olay D) Anlatılmak isteneni, alaylı bir biçimde, tersini söyleye- rek anlatma E) Anlatımda birbirini bütünleyen sözlerin kullanılması (1985 -ÖSS) 58. Anavarza at oynağı Kana bulanmış gömleği Kıyman a zalimler kıyman Kör karının bir deyneği Yaşlı bir kadının öldürülen tek oğlu için duyduğu acıyı dile getiren bu dörtlükte, aşağıdaki açıklama-lardan hangisine uygun bir söz sanatı vardır? A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiği şeyi bilmez görünme B) Bir sözcüğü, iki anlamını birden sezdirecek biçimde kullanma C) Bir sözcüğü, gerçek anlamı dışında başka bir sözcük yerine kullanma D) Bir olgunun gerçek etkenini bir yana bırakarak olguyu başka bir nedene bağlama E) Birkaç şeyi söyledikten sonra onlarla ilgili başka şeyleri bir sıra gözeterek anlatma (1988 - ÖYS) 59. Anadolu kelimesinin, "Anadolu, hepimize hınç. Şüphe ve emniyetsizlikle bakıyordu." cümlesindeki kullanılışına benzer bir kullanım, aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Ankara, bütün Orta Anadolu'ya bir iç kale vazifesi görmüştür. B) Erzurum, Türkiye coğrafyasına 1890 metreden bakar. C) O günlerde Konya'nın nasıl yaşadığım ve ne düşündü- ğünü bilmiyoruz. D) İstanbul'un asıl manzarasını, bir sivil mimari oluşturmuştur. E) Bursa kadar muayyen bir devrin malı olan bir şehir bilmiyorum. (1984-ÖYS) 60. "Yeşile Koşan Londra'yı gördükçe hep denizi kovan İstanbul'u düşündüm." cümlesinde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır? A) Teşbih B) Teşhis C)Mürsel mecaz D) Tekrir E)Kinaye 61. "Menekşeler külahım kaldırır." Dizesindeki edebî sanat, aşağıdaki dizelerden hangisinde vardır? A) Güzel gitti diye pınar ağladı. B) Ak kuğular sökün etti yurdundan. C) Gül budanmış dal dal olmuş. D) Kara yerde mor menekşe biter mi? E) Gözlerim kapıda, kulağım seste. (1981-ÖYS) 62. Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezindi; Görmüş ve geçirmiş denizin kalbine sindi. Bu dizelerdeki kişileştirme, aşağıdakilerden hangisinde yoktur? A) Bir sarmaşık uyanıyordu uykusundan; Geriniyordu bir eski duvarın sıvasında. " B) Bir bulut geldi üstüne bahçenin, Bütün ağaçların keyfi kaçtı. C) Toros dağlarının üstüne Ay un eledi bütün gece D) Eskici dükkanındaki asma saat, Çelik bir şal atmış omuzlarına. E) Ay. zeytin ağaç!arından yere damlıyordu; Açtım avucumu altına tuttum. (1982-ÖYS) 63. Adam, elini uzattı; tam onu koparacağı sırada, mor menekşe: "Bana dokunma!" diye bağırdı. Bu cümledeki en belirgin söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir? A) Kinaye B)Tezat C) istiare D)Teşbih(benzetme) E) İntak (konuşturma) (1989 -ÖYS) 64. Kalem böyle çalınmıştır yazıma Yazım kışıma uymaz, kışım yazıma Bu iki dizedeki söz sanatı,aşağıdakilerden hangisidir? A) Benzetme(teşbih) B) Cinas C) Kişileştirme D) İstiare E) Abartma (mübalağa) (1986 -ÖYS) 65. "Sakin ve rüzgarsız havalarda; bacalar üzerinden bir türlü savrulup dağılmayan dumanlar birbiri üzerine nasıl birikirse, bu sesler de öylece göğün boşluğunda toplanıyor, kolay kolay dağılmıyordu." Bu cümlede birbirine benzetilen iki şey aşağıdakilerden hangisidir? A) Hava - rüzgar B) Rüzgar - duman C) Hava - ses D) Duman - gök E) Duman - ses (1984-ÖYS) 66. Durgun bir akşamın erguvan örtüsünü Yırtarken çekinerek gecenin kara eli, Yorgun bir gölge, omzunda bir günün yükü Sürüklüyor ufuklara ağır adımlarım. Bu dizelerde kişileştirilen varlıklar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir? A) Yorgun omuz - sürüklenen ufuklar B) Durgun bir akşam - ağır adımlar C) Erguvan örtü - bir günün yükü D) Gecenin kara eli - yorgun bir gölge E) Akşamın örtüşü - omzun yükü (1987 -ÖYS) 67. "Artık dağlar sırtlarından kürklerini attılar. Fakat henüz sabahları serince olduğundan omuzlarına sislerden birer atkı sarıyorlar. Şimdi rüzgar, ağaçlar arasında ılık ılık esiyor. Hele böcekler, görülecek şey!" Parçada kişileştirilen varlık, aşağıdakilerden han- gisidir? A) böcekler B) sisler C) rüzgar D) ağaçlar E) dağlar 68. Kısmetindir gezdiren yer yer seni Arşa çıksan akıbet yer yer seni Bu iki clızedeki söz sanatı aşağıdakilerden hangi- sidir? A) Mecaz B) Cinas C) Kinaye D) istiare E) Hüsn-ü talil (1988 -ÖYS) 69. Ne efsunkar imişsin ah ey didar-ı hürriyet Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten. Aşağıdaki dizelerin hangisinde, yukarıdaki beytin ikinci dizesindeki sanata benzer bir sanat vardır? A) Karlar altında bir ilkbaharım ben B) Kar değil gökyüzünden yağan beyaz ölümdü C) Şu bakır zirvelerin ardından Bir süvari geliyor kan rengi D) Ruhu her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter E) Ben garip çizgilerle uğraşırken baş başa Rastlamıştım duvarda bir şair arkadaşa (1980) 70. Kurban olam kurban olam Beşikte yatan kuzuya, Bu beyitte aşağıdaki edebi sanatlardan hangisi ya- pılmıştır? A) Cinas B) istiare C) Benzetme D) Kişileştirme E) Abartma (1976) 71. "-Ey benin sarı tamburam, Sen ne için inilersin? -İçim oyuk, derdim büyük Ben anun'çün inilerim." Sazın gerçekten de içi oyuktur. Ama burada anlatıl-mak istenen başka bir şeydir. Böyle bir yazın sanatı (edebi sanatı) aşağıdakilerden hangisinde vardır? A) Güleriz ağlanacak halimize B) Kısmetindir gezdiren, yer yer seni Arşa çıksan, akıbet yer yer seni C) Sakiler meclisten çekmiş ayağı D) Şu karşıma göğüs geren Taş oağırlı dağlar mısın? E) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını (1979) 72. Yapıtlarında daha çok kırsal kesim insanlarını anla- tan birkaç yazar, Yakup Kadri Karaosmanoğlu'yla görüş-meye gider. Bu ilgiden çok hoşnut olan Yakup Kadri, bir ara merakla konuk yazarlara, nerelerden geldiklerini sorar. Yazarlardan biri gülerek "Yaban'dan geliyoruz üstad, Yaban'dan"der. Parçada geçen "Yaban'dan geliyoruz" sözünde aşağı-daki açıklamaların hangisine uygun bir söz sanatı vardır? A) Bir anlam inceliği yaratmak için bildiğini bilmezlikten gelme B) Bir sözcüğü alışılmış anlamının dışında bir anlamda kullanma C) Söylenmek isteneni en az sözcükle anlatma D) Bir gerçeği sezdirmek için bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlamıyla kullanma E) Söz arasında bilinen bir duruma işaret etme (1990-ÖYS) 73. Nedir can kim anı sen nazenin canane vermezler Sana aşık olanlar yoluna cana ne vermezler Bu dizelerde olduğu gibi, söylenişleri bir, anlamla- rı ayrı iki sözü bir arada bulundurma sanatı aşağı- dakilerden hangisidir? A)Cinas B)Hüsn-ü talil C)Teşhis D)Tevriye E)İntak 74. Aşağıdaki cümlelerin özellikle hangisinde bir abartma vardır? A) Bir ah çeksem dağı taşı eritir Gözüm yaşı değirmeni yürütür B) Bu topraklar ecdadınım ocağı Evim, köyüm hep bu yerin bucağı C) Ne doğan güne hükmüm geçer Ne halden anlayan bulunur D) Derdim çoktur hangisine yanayım Yine tazelendi yürek yarası E) Yükseğinde büyük namlı karın var Alçağında mor sümbüllü bağın var (1991 -ÖYS) 75. (l) Dik, sarp bir doruğa tırmanan bir dağcıyı andırıyor deneme yazarı. (II) Yamaçta ayağını koyacağı bir yer arıyor. (III) Elleriyle tutunacak bir yer seçiyor. (IV) İpini takacağı bir kaya parçası gözlüyor; adım adım tırmanıyor, sınaya sınaya yükseliyor. (V) Tepede, ulaştığı noktada, bir dağcı gibi güven duygusu sarıyor içini. Yukarıdaki cümlelerin hangilerinde benzetmeye yer verilmiştir? A) I. ve III B) l. ve V. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) IV. ve V. (1992-ÖYS) 76. Aşağıdakilerin hangisinde bir kinaye vardır? A) Gönül sevdiğinden soğur Görülmeyi görülmeyi B) Gölgesinde dinlendiğim Koca çamlar yerinde mi? C) Şu karşıma göğüs geren Tas bağırlı dağlar mısın? D) Elbet bir devasız dertten Doğan göz bir zaman ağlar E) Uçtu kuşların kervanı Her biri bir dala gider 77. İçmiş gibi geceyi bir yudumda Göğün mağrur bakışlı bulutları Bu dizelerdeki sanatlı söyleyişe benzer bir söyleyiş, aşağıdaki dizelerin hangisinde vardır? A) Diple yolcu bu ses onun sesidir Sinsi adımlarla akşam yürüyor B) Memleket isterim Gök mavi, dal yeşil, tarla sarı olsun C) Nice aşklar, arkadaşlıklar gördüm Kahramanlıklar okudum tarihte D) Zamanla nasıl değişiyor insan Hangi resmime baksam ben değilim E) Benim de mi düşüncelerim olacaktı Ben de mi böyle uykusuz kalacaktım (1993-ÖSS) 78. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır? A) Gazel, Divan edebiyatına; koşma, Halk edebiyatına özgü nazım biçimidir. B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür. C) Gazel, aruzun istenilen her kalıbıyla yazıldığı halde, koşma, genellikle hece ölçüsünün 11'li kalıbıyla yazılır. D) Gazel 10-20 beyitten koşma 7-12 dörtlükten oluşur. E) Gazellerin konuşu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap: koşmalarındaki ise genellikle aşk, sevgi ve doğa güzellikleridir. (1993-ÖYS) 79. Aşağıdaki beyitlerin hangisinde "cinas" vadır? A) Gönlümde oturdum da hüzünlendim o yerde Sen nerdesin ey sevgili, yaz günleri nerde. B) Kısmetindir gezdiren yer yer seni Arsa çıksan akıbet yer yer seni. C) Akşam lekesiz, saf, iyi bir yüz gibi akşam: Ta karşı bayırlarda tutuşmuş iki üç çam. D) Gözlerin mahmur olurmuş her zaman Pek yamansın, pek yamansın, pek yaman E) Görmeden mecnunların sahradaki cem'iyyetin Sevdiğim meşk-i nigah eylersin ahularla sen 1-A 2-D 3-B 4-C 5-B 6-D 7-E 8-A 9-D 10-B 11-C 12-C 13-E 14-C 16-D 17-C 18-C 19-D 20-C 21-A 22-D 23-E 24-E 25-E 26-A 27-A 28-C 29-E 31-E 32-B 33-E 34-E 35-C 36-E 37-A 38-E 39-B 40-B 41-B 42-C 43-A 44-D 46-C 47-A 48-B 49-B 50-B 51-B 52-D 53-A 54-B 55-C 56-D 57-D 58-C 59-C 61-A 62-E 63-E 64-B 65-E 66-D 67-E 68-B 69-A 70-B 71-D 72-D 73-A 74-A '76-C 77-D 78-B 79-A